Hydroxypropylmethylcellulosephtalaat (HPMCP) , ook bekend als Hypromelloseftalaat, is een type cellulosederivaat dat vaak in geneesmiddelen wordt gebruikt als coatingmiddel voor vaste orale doseringsvormen zoals tabletten, capsules en korrels. Het is een in water onoplosbaar polymeer dat is afgeleid van cellulose door verestering van de hydroxylgroepen met methylchloride en propyleenoxide, gevolgd door ftaalzuuranhydride.
HPMCP wordt gebruikt als een pH-gevoelig polymeer, wat betekent dat het onoplosbaar is bij lage pH (e.g. in de zure omgeving van de maag) maar wordt oplosbaar bij hogere pH (e.g. in de meer alkalische omgeving van de dunne darm). Deze eigenschap maakt van HPMCP een effectief enterisch coatingmiddel dat het medicijn kan beschermen tegen zure afbraak in de maag en het naar de darm kan afleveren, waar het effectiever kan worden opgenomen.
Naast de enterische coatingeigenschappen wordt HPMP ook gebruikt als matrixvormend middel en bindmiddel in formuleringen met aanhoudende afgifte. Het heeft uitstekende filmvormende eigenschappen, waardoor het een effectief coatingmiddel voor tabletten is en het kan worden gebruikt om de afgifte van geneesmiddelen uit vaste doseringsvormen te regelen.
HPMCP is een belangrijk polymeer in farmaceutische toepassingen, vooral bij de ontwikkeling van vaste orale doseringsvormen. Zijn pH-gevoelige en filmvormende eigenschappen maken het een effectief enterisch coatingmiddel en een veelzijdig matrixvormend middel voor formuleringen met langdurige afgifte.
Hydroxypropylmethylcellulose-ftalaat (HPMCP) is een complex polymeer met een chemische structuur dat verschillende herhalende eenheden omvat. De structuur van HPMCP is afgeleid van het cellulosemolecuul, dat wordt gemodificeerd met de toevoeging van methyl-en hydroxypropylgroepen, evenals van ftaalzuurgroepen.
De basisstructuur van HPMCP bestaat uit een cellulose-ruggengraat met meerdere methyl-en hydroxypropylgroepen die aan de hydroxyl (-OH)-groepen van de glucose-eenheden zijn gehecht. Deze zijketens veranderen de fysische en chemische eigenschappen van de cellulose-ruggengraat, waardoor deze beter oplosbaar is in bepaalde oplosmiddelen en beter bestand is tegen afbraak.
Naast de methyl-en hydroxypropylgroepen bevat HPMCP ook ftaalzuurgroepen die veresterd zijn tot de hydroxylgroepen van de cellulose-ruggengraat. Deze ftaalzuurgroepen voorzien HPMCP van zijn pH-gevoelige eigenschappen, waardoor het oplosbaar wordt in alkalische omgevingen en onoplosbaar in zure omgevingen.
De specifieke structuur van HPMCP kan variëren afhankelijk van de mate van substitutie van de methyl-en hydroxypropylgroepen, evenals de mate van ftalatie. De substitutiegraad verwijst naar het aantal methyl-en hydroxypropylgroepen die aan de cellulose-ruggengraat zijn gehecht, terwijl de mate van ftalatie verwijst naar het aantal ftaalzuurgroepen dat veresterd is tot de cellulose-ruggengraat. De mate van substitutie en ftalatie kan worden gecontroleerd tijdens de synthese van HPMCP, waardoor de productie van polymeren met verschillende fysische en chemische eigenschappen mogelijk is.